Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Afet Yönetimi ve Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk, Kahramanmaraş merkezli 11 kentte yıkıma yol açan depremlerin peşinden bilim adamlarının dikkat çekmiş olduğu Hakkari bölgesiyle ilgili izahat yapmış oldu. Türkiye’de her 10-15 yılda bir depremle karşı karşıya kalındığını özetleyen Doç. Dr. Selçuk, ülke olarak bazı gerçeklerle yüzleşilmesi icap ettiğini söylemiş oldu. Yapılar için yanlış yerleşim yerlerinin seçildiğini kaydeden Doç. Dr. Selçuk, bunun örneklerinin son depremlerin yaşandığı yerlerde görüldüğünü, ovadaki yerlerde yıkım yaşandığını, doğru yerleşim yerlerinde ise yıkımın azca bulunduğunu açıkladı.
YAŞANANLAR UNUTULMAMALI
Yaşanmış olan acıların, aradan geçen zamanda unutulup aynı hataların tekrarlandığını özetleyen Doç. Dr. Selçuk, her insanın özeleştiri yapması icap ettiğini belirterek, şu şekilde konuştu:
“Türkiye’de Maden Incelem Arama’nın (MTA) hazırladığı bir zelzele haritamız var. MTA büyük bir emek sarf etmiş ve diri fay hattını oluşturmuş. Ortalama 473 tane bu diri haritasında fay var. Bunlar zelzele üretme potansiyeline haiz olan faylar. Bunun yanında bir de bizim sismik boşluk dediğimiz kısaca uzun süre zelzele üretmeyen ve büyük zelzele üretme potansiyeline haiz olan faylar var. Bunlara dikkat çekiliyor. Pazarcık segmenti de bu şekildeydi. Örnek olarak Bingöl’de Yedisu segmenti, Ovacık fayı, Malatya fayı, zelzele olması planlanıyor. Niye, şu sebeple siz bir emek harcama yapıyorsunuz. Örnek olarak biz Van YYÜ olarak Balık Gölü’nde, Çaldıran’da bir projemiz vardı. Proje kapsamında dedik ki; Balık Gölü bundan ortalama 600 yıl ilkin en büyük depremini üretmiş. 600 senedir büyük zelzele üretmemiş. Demek ki bunun zelzele potansiyeli var. Bakın burası mühim diyoruz.”
‘YÜKSEKOVA ADINDAN BELLİ, BİR OVA’
Hatay’a daha ilkin meydana getirilen uyarıların aynısının, şimdi Yüksekova-Şemdinli fay zonu için geçerli bulunduğunu özetleyen Doç. Dr. Selçuk, “Bu bilimsel olarak ortaya konmuş. Bu fay 7 ve üstü zelzele üretme potansiyeline haiz, burası bir sismik boşluk. Üstelik Yüksekova-Şemdinli fay zonunun bulunmuş olduğu yer bizim Türkiye içindeki en büyük ana bindirme zonu olan Bitlis-Zagros bindirme zonunun derhal kuzeyinde içeriyor. Yüksekova, adından belli burası bir ova. Kahramanmaraş’ta gördük. Zemin iyiyse herhangi bir şey olmuyor. Fakat büyütme dediğimiz bir vaka var. Alüvyon zemin, gevşek araç-gereç o yüzden oldukça sallanıyor ve daha oldukça yıkılıyorsunuz” dedi.
Doç. Dr. Selçuk, “Yüksekova’nın zemini bataklık, kısaca bataklık içinde. Yüksekova’nın her yeri mi riskli? Hayır. Yüksekova ve Şemdinli’de çalışmalarımız var. Şemdinli’ye gidip baktığınız süre daha oldukça dağlık kesimlerde. Bundan dolayı yerleştiği yer kaya zemini fakat Yüksekova’nın bilhassa ova kısmına baktığınız süre ovadaki yerleşim bölgeleri oldukça büyük risk altında. Yüksekova’nın havaalanı da esasen ovanın içinde yapılmış durumda” ifadelerini kullandı.
ÇALIŞMALARA BAŞLANDI
Hakkari bölgesinde depremle ilgili çalışmaların başlatıldığına dikkati çeken Doç. Dr. Selçuk, “Binalarla ilgili Hakkari’de, hem AFAD İl Müdürlüğü hem de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, okullarda emek harcama hayata geçirmeye başladılar. Bu farkındalığın sürdürülebilir olması lazım. Şu bir gerçek ki, Yüksekova ve Şemdinli’de büyük bir zelzele planlanıyor” dedi.
Depremin olduğu kentlerdeki kaygı duyduğu mevzuyu özetleyen Doç. Dr. Selçuk, “Van’daki depremden sonrasında bazı vatandaşlar evlerindeki hasar durumunu değiştirebilmek için itirazda bulunmuş oldu. Van’da fert olarak ağır hasarlı binanızı orta hasara çevirmek yada orta hasardan azca hasara çevirmek için itirazlar vardı. Yanlış rapor verildi diye ortalık kıyamet alanına döndü. Mahkemelere dosyalar gitti. Devlet bununla ilgili yaptırım koyacak. Güçlendirmeyle falan orta hasara çevrilmeyecek. Van’da yaşanmış olan ilk depremde yıkılmayan binalar 5,6’lık depremde yıkıldı. Eğer o binada siz ağır hasardan orta hasara çevirmişseniz, o binada ölen her kişinin günahı sizden sorulur, ölen her kişiden siz sorumlusunuz” diye konuştu.
(DHA)


