Jeoloj, Deniz Jeolojisi Uzmanı ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin peşinden etken fay hattı üstünde olan İzmir için yol haritası belirlemek amacıyla düzenlenen toplantıya katıldı. İzmir Tecim Odası (İZTO), Ege Bölgesi Endüstri Odası (EBSO) ve İzmir Tecim Borsası (İTB) tarafınca düzenlenen görüşmede Prof. Dr. Naci Görür, İzmir faylarının mevcut durumu hakkında data vererek İstanbul depremiyle ilgili de uyarılarda bulunmuş oldu.
“DEPREMDEN DAHA GERÇEK BİR KONU YOK”
Görüşmede konuşan Prof. Dr. Naci Görür, Türkiye’de zelzele mevzusunda, uzun seneler çağdışı, insana ehemmiyet vermeyen, yara sarma anlayışında bir strateji bulunduğunu sadece mevcut hükümetin Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bu stratejik düşünceyi değiştirmeyi ve zelzele olmadan zarar azaltma sistemine geçmeyi gündeme aldığını söylemiş oldu. Depremde yıkılmamak, ziyanı minimum hale getirmek için kenti ve kentin bileşenlerini depreme dirençli hale getirilmesi icap ettiğini dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Türkiye’de depremden daha gerçek bir mevzu yok. Millet olarak kendi hükümetlerimize, devletimize haiz çıkma zamanı. Demokratik anlamda sorunlara el koyma zamanı, bunu da yapabiliriz. 13 milyon yıl ilkin bu topraklarda zelzele başladı. İnsanların dünya evveliyatına çıkışı bu kadar eski değil. Milyonlarca yıl bu devam edecek. Depremi durduracak güç olmadığına gore yapacağımız şey depremin bizlere vereceği ziyanı bugünkü çağda bilimin ve hızla gelişen teknolojinin enerjisini kullanarak azaltmak. Depremlere yıkılmamak, minimum zararla bu işi atlatmak. Yeni yaklaşıma risk analizi diyoruz. Depreme dirençli ketlerle bu olur. Bizim kentlerimiz depreme dirençli olursa sorun yok. Aynen ABD’daki benzer biçimde. Kentin bileşenlerini depreme dirençli yapacağız” dedi.
“İSTANBUL’DA DEPREM OLSA…”
Prof. Dr. Görür, kenti depreme dirençli hale getirmek için kenti oluşturan yönetim, halk, altyapı, yapı stoku, çevre ve ekosistem, iktisat parametrelerinin ilk olarak depreme dirençli olması icap ettiğini altını çizdi. Prof. Dr. Görür bu mevzuda şunları söylemiş oldu:
“Yönetim, demokrasi olan bir yerde kente bir vali atanır bir de belediye başkanı seçilir. Ne vali ne belediye başkanı zelzele nedir bilmeyebilir, iyi mi müdahale edilebilir bilmeyebilir. Acil müdahaleyi bilmeyen bir yönetimden ne bekliyorsunuz? O süre yönetimi siz kurslarla, eğitimle bilhassa zelzele kuşaklarında yer edinen kentlerde yönetimi yönetmek zorundasınız. İkinci bileşen halk. İzmir halkı zelzele bilinci, kültürü yoksa İzmir’i depreme dirençli hale getiremezsiniz. Depremde yapması gerekenleri yapmadığı benzer biçimde bunu aksine yapar. İzmir halkında zelzele mevzusunda data, beceri, algı ve kültür olması gerekiyor. Yalnız eğitimle olmaz. Ana eğitimle başlayarak, halk eğitimle o kültürün kazanmasını çalışacaksınız. Altyapı depreme dayanıklı mı İzmir’de. Hangi belediyeye sorsak ‘Hazır’ der. Hatay’a sorduğunuzda ‘Bizim her şeyimiz tamamdı’ derlerdi. Şimdi bakın bakalım.
İzmir’de yapıyı tekrardan yaparsınız. Fakat İzmir’in çevresini kirletirseniz burada yaşam mümkün olmaz. Havası, gölleri kirlenmiş bir İzmir sizi yaşatmaz, hastalıklar sizi yok eder. Kirlenen çevre salgın hastalık olarak geri döner. Altyapı fazlaca mühim. İstanbul 16 milyon. Kanalizasyon sistemini çöktüğünü düşünün ki bana gore çökecek. İstanbul’un hali ne olacak? Kirlenmiş çevreyi temizleyemezsiniz. Yapı stoku, depreme hazırlık denildiğinde yalnız yapı stoku akla geliyor. Kentsel dönüşüm motor gücüyle müteahhite bırakılırsa bunun adı rantsal dönüşüm olur. Nerede kar edecekse oraya gider. Yapı stoku depreme dirençli yapacağız. Çevre, milyonlarca ton zelzele molozu var. İstanbul’da zelzele olsa 35 milyon ton moloz ortaya çıkıyor. Gece gündüz 24 saat 30 tonluk kamyonla taşırsanız 3-5 yılda anca bitirirsiniz. Atıkları usulüne uygun bertaraf etmezseniz, biyokimyasal reaksiyonlar başlıyor. Zehirli toksit maddeler yağmurla beraber yeraltı sularına, göle, barajlara götürüyor tüm bunlar gıda zinciri olarak soframıza geliyor.”
“İSTANBUL DEPREMİ MARMARA BÖLGESİNDE EKONOMİNİN ÇARKLARINI DURDURACAK”
İstanbul ve Marmara depreminin Marmara bölgesindeki ekonominin çarklarını durduracağını korumak için çaba sarfeden Prof. Dr. Naci Görür, “Beklediğimiz İstanbul depremi Marmara bölgesindeki ekonominin çarklarını durduracak. İş dünyası biz depreme hazırız diyemez. Marmara bölgesi üretim, endüstri ve ticaretin yüzde 60’ı ve daha fazlasını kapsıyor. Bu çarklar durduğu süre, üretemez olduğu süre bu ekonomiyi 2 yıl içinde eski kapasite kavuşturamazsınız. 10 seneye kendine getiremezsiniz. Ekonominin çarkları durduğu Marmara bölgesinde, Türkiye ekonomik olarak diz üstü çöker. Bundan dolayı ekonominin beyni, atardamarı Marmara bölgesi, onu durdurduğunuzda Türkiye diz üstü çöker. Ekonomik bağımsızlığını yitirir” dedi.
“İZMİR GERÇEK ANLAMINDA BİR DEPREM KENTİ”
Türkiye’de zelzele beklenen bölgelere ilişkin öngörülerini paylaşan Prof. Dr. Görür, Hakkari ile Erzincan Bingöl Karlıova’nın yanı sıra İzmir ve Antalya- Muğla arasındaki sahil şeridinden kaygı ettiklerini aktardı. Prof. Dr. Görür, “İzmir’de de endişemiz var. Canlı faylar var. Günün birinde harekete geçip zelzele olabilir. Çevredeki zelzele olmuş faylardan tetiklenebilir. Tahmin ediyorum bu faylar İzmir depreminde yüklendi. Çevredeki depremlerden stres vardığında yükleniyor. İzmir, bu kadar canlı fayla bölünmüş ise bu yarımadan buradan çekilmek lazım. Fay tartışmasını bırakalım. İzmir gerçek anlamında bir zelzele kenti. Fazlaca azca kentimizde bu kadar yoğun etken fay sistemi var. Bunlar bugün eğer olmazsa yarın zelzele yaratacaktır. Şu anda depremlerde sonrasında, Sisam depremi sonrasında 80 kilometre mesafede 117 şahıs öldü. Yapı stokunu depreme dirençli yapmak lazım. Bunu yapmadan ilkin İzmir Büyükşehir Belediyesi şu anda bana gore fazlaca doğru akıllı bir iş yapmış oldu. Mikro belgeleme emek vermesi yapıyor. ODTÜ’lü ekiple bu emekleri yürütüyor. Dokuz Eylül Üniversitesi’nde Hasan Sözbilir benzer biçimde fazlaca kıymetli yer bilimci dostlar var. Bu İzmir’in şansıdır. Mikro belgeleme emek vermesi sonrasında İzmir depreme dirençli hale getirilmelidir. 1999 sonrasında yeni yönetmeliklere gore doğru yapılmışsa o binalardan asla korkmayın. Yönetmeliklere gore yapılmış binalar çatlasın, patlasın fakat içinden sağ çıkmanızı sağlar. İzmir’deki belediye ve üniversiteleri zorlayın, evlerinizi muayene ettirin. Üç kuruş vermeyeceğim tartışması yakışmıyor. Parası yoksa devlet el atsın yada belediye parasız yapsın. Muayene edersiniz evinizin depremdeki davranışları fazlaca sıhhatli görebilirsiniz. Zelzele odaklı kentsel dönüşüme girmek için hükümete talep edin. Tüm kentleri depreme dirençli yapabiliriz. Bunun içi afet bakanlığı kurulsun” diye konuştu.
ÖZGENER’DEN İŞ GÜCÜ GÖÇÜ UYARISI
Konuşmasına, depremden 15 saat sonrasında başlatılan ‘İzmir Desteğe Koşuyor’ kampanyasına ilişkin bilgiler paylaşan İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, şu ana kadar 43 milyon 422 bin TL nakdi bağış yapıldığını söylemiş oldu. Geçmişte olan depremlerden iyi ders alınmadığını kaydeden Özgener, güvenli metropoller inşa etmek için hep birlikte hareket etmeleri icap ettiğini altını çizdi. Zelzele bölgesinin iktisat parametrelerine ilişkin veriler paylaşan Özgener, “Bölgeden göçün devamlı hale gelmesi an itibariyle yaşanmış olan ekonomik şokun kalıcı hale gelmesine ve tesirinin artmasına niçin olabilir. Bölgenin halihazırda kalkınmaya gereksinim duyan bir bölge olduğu göz önünde bulundurulduğunda, iç göçün tetiklenmesinin sosyo-ekonomik sorunlara niçin olabileceğini de öngörüyoruz. 1999 Depreminde de benzer bir halde, ekonomideki şok tesiri, birkaç aylık bir süre sonunda azalmıştı. Bunun en mühim sebebi Marmara bölgesindeki sanayinin gelişmişliği ve istihdam olanaklarının geniş olmasıydı. Sadece bu aşamada depremin gerçekleştiği bölgenin sosyo-ekonomik yapısı, yaşanmış olan iç göçün kalıcı olmasına niçin olabileceğinden, iş gücü ve nüfusun bir an ilkin bölgeye geri dönme koşullarının sağlanmasını mecburi kılıyor. Bu koşulların kısa sürede sağlanamaması, iktisat üstündeki negatif etkinin vadesini uzatacaktır” dedi.
EKONOMİDE DEPREMİN OLUMSUZ ETKİSİ BEKLENİYOR
Zelzele bölgesindeki izlenimlerini aktaran Nadir Yorgancılar, öncelik olarak kalıcı evlerin yapılana kadar geçici konaklama yerlerinin acilen yapılması icap ettiğini söylemiş oldu. Afet Bakanlığının acil olarak kurulmasının icap ettiğini belirten Yorgancılar, depremin ülke ekonomisine negatif olarak yansıyacağına dikkat çekti. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) yıkılan binalarında sorumluluğu olan her insanın yargılanması, yapı denetim firmaların onay verdiği inşaatların incelenmesi benzer biçimde 30’a yakın önerileri gönderdiklerini aktaran Yorgancılar, bu önerilerinin bir kısmının gerçekleştiğini bir kısmının da takibini yaptıklarını söylemiş oldu.
Depremlerden etkilenen 11 ilinin Türkiye ekonomisinin neredeyse 10’da birini ifade ettiğini dikkat çeken Işınsu Kestelli ise zelzele bölgesinin mühim bir ziraat bölgesi olması yanı sıra Türkiye’nin ziraat, besin, içecek ihracatında ise yüzde 24, toplam ihracattan almış olduğu payın ise yüzde 9 bulunduğunu dile getirdi. Bölgenin tarımsal üretim bakımından en varlıklı ve büyük bölgelerimizden biri olması sebebiyle tarımsal üretim ve besin endüstri üretiminde yaşanacak aksama da ciddi problemler yaratabileceğini dikkat çeken Kestelli, “Dolayısıyla ziraat, tekstil benzer biçimde sektörler için fazlaca acil ve çözüm üreten, kalıcı önlemlere gerekseme var. Bu önlemler bölge halkının topraklarını terk etmemesi, ekonomik faaliyetlerin kısacası yaşamın canlanması açısından da dirimsel öneme haiz” ifadelerini kullandı. (DHA)
Kahvehaneye silahlı hücum: 2 ölü, 2 yaralı
İstanbul depremi için ‘yüzde 64 olasılık’ diyerek tarih verdi! 
Demirden 10 kat daha kuvvetli! Dört tarafına sarılıyor…